قبل از هر چیز، در طول مطالعه به این نکته توجه داشته باشید، این مقاله به هیچ عنوان توصیه به مصرف ماری جوانا و ورزش نمی‌کند. بی‌طرفانه فقط در راستای آشنا سازی علمی و تاثیرات آن اطلاعات را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

در دنیای ورزش مکمل‌های بسیاری وجود دارند. ورزشکاران از مصرف مکمل به دنبال نتیجه‌ای منحصر به فرد می‌گردند. برخی از این مکمل‌ها توسط سازمان مبارزه با دوپینگ ممنوع اعلام شده‌اند. از دید کمیته مبارزه با دوپینگ هر ماده‌ای که:

• به سلامت ورزشکار آسیب بزند.
• عملکرد ورزشکار را بیش از حد معمول افزایش دهد.
• بر خلاف روحیه ورزش باشد.

دوپینگ محسوب می‌شود و استفاده از آن دارای پیامدهای خاص خود را مانند حذف شدن از دور رقابت‌ها و… دارد. تاثیر ماری جوانا بر ورزشکاران موضوع بحث و بررسی این مقاله است. ماری جوانا گیاهی است که مصرف آن در کل جهان مشاهده می‌شود. اغلب افراد بر این باورند که این گیاه یک محرک است نه مخدر. تحقیقات نشان می‌دهند ماری جوانا آثار مخربی در بلند مدت بر روی مغز، کارایی و حافظه بلند مدت می‌گذارد. افراد بسیاری نیز تاثیرات مثبت ماری جوانا را بیشتر می‌دانند و مصرف آنرا بلامانع تلقی می‌کنند. تا انتها این مقاله همراه با گیشا اسپرت باشید تا از تاثیرات ماری جوانا بر روی بدن ورزشکاران مطلع شوید.

آنچه در این مقاله می خوانید:

• ماری جوانا و تاثیرات آن در بدن
• انواع ماری جوانا و تفاوت آنها
• مواد تشکیل دهنده ماری جوانا
• تاثیرات ماری جوانا در بدن ورزشکاران
• مصرف ماری جوانا برای ورزشکاران مجاز است؟
• ورزشکاران سرشناس ماری جوانا مصرف می‌کنند؟
• مصرف ماری جوانا اعتیاد آور است؟
• نکات مهم درباره تاثیرات ماری جوانا

ماری جوانا و تاثیرات آن در بدن

ماری جوانا یک نوع گیاه است که منشا اصلی آن جنوب و مرکز آسیا می‌باشد. شاهدانه یکی از نژادهای ماری جوانا است که در ایران مصرف دارویی دارد و بذر آن در عطاری‌ها به فروش می‌رسد. مصرف این گیاه بنا به دلایل مختلف در بسیاری از نقاط جهان ممنوع اعلام شده است. در بعضی کشورها نیز تحت شرایط خاص یا برای مصارف دارویی و پزشکی بلامانع و آزاد است. ماری جوانا را بعضی از افراد به عنوان ماده مخدر و برخی فقط یه ماده محرک می‌دانند. هنوز مثبت یا مخرب بودن تاثیرات ماری جوانا به طور کامل ثابت نشده است. برای همین نمی‌توان به طور قطع راجع به آن نظر داد. مصرف ماری جوانا به صورت سیگار و جذب دود آن از طریق ریه مرسوم ترین نوع مصرف آن می‌باشد. در این شیوه مصرف، مواد موجود در ماری جوانا به سرعت وارد جریان خون می‌شود و تاثیرات ابتدایی آن مشاهده می‌شود.

تاثیرات مصرف ماری جوانا دو حالت اند:

تاثیرات کوتاه مدت مصرف ماری جوانا

منظور از تاثیر کوتاه مدت ماری جوانا، واکنش‌های بدن بلافاصله پس از مصرف و علائم آن است، مانند:

• سرگیجه
• سرخ شدن چشم‌ها
• احساس سبکی
• کندی روند زمان
• استرس
• هیجان
• خوشحالی و شادی کاذب
• افزایش ضربان قلب
• افزایش تمرکز
• افزایش استفاده از سلول‌های خاکستری مغز
• تشنگی و عطش
• و…

میزان هر یک از تاثیراتی که در بالا گفته شد در افراد مختلف متفاوت است. به طور کلی پس از مصرف فرد حساس‌تر می‌شود و به تمام اتفاقات اطراف خود واکنش و پاسخ متفاوتی دارد. به هیچ عنوان توهم یا اشکالات بصری از تاثیرات ماری جوانا نمی‌باشد.

تاثیرات بلند مدت مصرف ماری جوانا

مصرف مداوم ماری جوانا در دراز مدت باعث بروز اختلالاتی در افراد می‌شود. البته این اختلالات به میزان مصرف در بدن افراد مختلف متفاوت است. از جمله تاثیرات ماری جوانا در بلند مدت عبارتند از:

• پرتی حواس و اختلال در حافظه کوتاه مدت.
• پرخاشگری و عصبانیت بی دلیل.
• تردید در تصمیم گیری.
• شکاک شدن.
• و…

موارد بالا تنها زمانی رخ می‌دهند که فرد به طور مداوم و بیش از حد به مصرف ماری جوانا بپردازد. مطمئناً مصرف هر چیزی بیش از حد مضر خواهد بود. بسیاری از افراد که مصرف متعادل داشته اند اغلب موارد فوق برایشان پیش نیامده است.

انواع ماری جوانا و تاثیرات آنها

ماری جوانا انواع یا به اصطلاح نژادهای مختلفی دارد که هر کدام خاصیت و تاثیرات خاص خود را دارند. از معروف ترین نژادهای شناخته شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که به اختصار به توضیح هر کدام می‌پردازیم:

ستیوا

نژاد ساتیوا ماری جوانا بوته ای قد بلند، برگ‌های سبز کمرنگ و نازکی دارد. بیش از ۱۲ فوت رشد می‌کند و بلوغ آن‌ها بیشتر از سایر انواع نژادها طول می‌کشد. عمدتاً در آب و هوای گرم و خشک با روزهای آفتابی طولانی یافت می‌شود. ستیوا دارای دوزهای پایین تر CBD و دوزهای بالاتر THC است. اثر ستیوا در بدن انرژی زا و کاهش دهنده اضطراب است. ممکن است احساس خلاقیت و افزایش نیاز به تخلیه انرژی داشته باشید. به دلیل تأثیر تحریک کننده نژاد ستیوا، بهتر است در طول روز استفاده شود.

ایندیکا

نژاد ایندیکا بومی افغانستان، هند، پاکستان و ترکیه است. ایندیکا گیاهی است که در آب و هوای غالباً سخت، خشک و متلاطم کوه‌های هندوکش رشد می‌کند. بوته ایندیکا کوتاه و تنومند است. رنگ برگ‌ها پررنگ‌تر و برگ‌های ضخیم و پهنی دارد. سریعتر از ستیوا رشد می کند و هر بوته جوانه بیشتری تولید می‌کند. ایندیکا دارای سطوح بالاتری از CBD می‌باشد، اما محتوای THC آن لزوماً کمتر از ستیوا نیست. تاثیر ایندیکا در بدن آرامش بخش است. همچنین به کاهش حالت تهوع و درد و افزایش اشتها کمک می‌کند. به دلیل اثرات آرامش بخش عمیق، بهتر است در شب مصرف شود.

هایبرید

هیبریدها معمولاً در مزارع یا گلخانه‌ها از ترکیب نژادهای ستیوا و ایندیکا رشد می‌کنند. ظاهر هایبریدها به نژادهای ترکیبی گیاهان مادر بستگی دارد. نژاد هایبریدی به منظور افزایش درصد THC پرورش می‌یابند، اما هر نوعی نسبت منحصر به فردیTHC  و CBD دارد. تولید کنندگان هایبریدها را برای تأثیرات منحصر به فرد خود انتخاب می‌کنند. آنها می‌توانند از کاهش اضطراب و استرس تا کاهش علائم شیمی درمانی یا پرتو درمانی متغیر باشند.

مواد تشکیل دهنده ماری جوانا

THC

اصلی ترین ماده شیمیایی روانگردان (دگرگون کننده ذهن) در ماری جوانا دلتا ۹ تتراهیدروکانابینول (THC) است. THC در رزین تولید شده توسط برگ‌ها و جوانه‌های گیاه ماری جوانای ماده یافت می‌شود. ماری جوانا بیش از ۵۰۰ ماده شیمیایی دیگر دارد، بیش از ۱۰۰ ترکیب به نام کانابینوئیدها که با THC مرتبط هستند. THC موجود در ماری جوانا روی سیستم عصبی مرکزی مغز تاثیر می‌گذارد و باعث آزادسازی دوپامین در سلول های مغزی می‌شود. دوپامین یک ماده شیمیایی است که بر خلق و خو و تفکر تاثیر دارد. در پی مصرف ماری جوانا و تاثیر THC در بدن و آزاد شدن دوپامین در مغز احساسات زیر را خواهید داشت:

• احساس نشئگی (احساسات دلپذیر) یا بسیار آرام (مسمومیت با ماری جوانا).
• افزایش اشتها.
• افزایش حس بینایی، شنوایی و چشایی.

اینکه چقدر طول می‌کشد تاثیرات ماری جوانا را احساس کنید بستگی به نحوه مصرف آن دارد.  THC به طور طبیعی در حالت فعال نیست. هنگام مصرف مانند سیگار، در واکنش به اثر سوختن و  انرژی حرارتی، دکربوکسیلاسیون از THC به THCA تبدیل می‌شود. اطلاعات زیادی در مورد THCA در دست نیست، اما متخصصان دریافتند که یک عامل درمانی موثر برای کاهش درد است.

CBD

Cannabidiol یا CBD دومین ماده شناخته شده ماری جوانا می‌باشد. CBD در انواع نژادهای ماری جوانا با مقادیر مختلف یاقت می‌شود و فاقد اثر روانگردان قابل توجه است. CBD اگر به تنهایی مصرف شود، یک مسکن است. دارای خواص ضد التهابی است و در کاهش دفعات تشنج، اضطراب موثر است.

CBN

سومین کانابینوئید، Cannabinol یا CBN می‌باشد. محصول جانبی تجزیه شیمیایی THC پس از قرار گرفتن در معرض اکسیژن یا گرما است. CBN فاقد ویژگی‌های روانگردان و دارویی THC و CBD است ولی مقدار کمی CBN اثر آرام بخش بسیار قوی دارد.

CBG

مطالعات در مورد ارزش دارویی Cannabigerol یا CBG، ماده دیگری که یک درصد ماری جوانا را تشکیل می‌دهد، گزارش شده است. مطالعات نشان داده که پیشرفت بیماری‌های عصبی را به تأخیر می‌اندازد و رشد سلول‌های سرطانی را در موشها کاهش می‌دهد.

تاثیرات ماری جوانا در بدن ورزشکاران

اثرات مصرف ماری جوانا مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مشخص شود در پارامترهای فیزیولوژیکی عملکرد ورزشی تأثیر می‌گذارد یا خیر. تحقیقات بسیاری در زمینه هایی مانند VO2Max (حداکثر جذب اکسیژن)، PWC (ظرفیت کار فیزیکی) تا ژانویه ۲۰۲۰ توسط PubMed، CINAHL ، Medline، PsycArticles، PsycInfo، SPORTDiscus انجام شد. حداکثر جذب اکسیژن (VO2Max) یک معیار استاندارد طلایی برای تناسب اندام، قدرت قلبی تنفسی است. با استفاده از این معیار، اوج توانایی عملکرد ورزشکار پیش بینی می‌شود. حداکثر ظرفیت کار PWC، حداکثر قدرتی است که یک فرد قادر به تولید است را تخمین می‌زند.

نتیجه تحقیقات مصرف مزمن ماری جوانا تأثیر قابل توجهی بر عملکرد ورزشی نداشت. مطالعات شامل عناصر دیگر، مانند بهبود یا استقامت، ارزیابی نشده است. هیچ شواهدی برای اثرات ریکاوری یا اختلال ورزشی ناشی از مصرف مزمن ماری جوانا وجود ندارد. در برخی از ورزشها، ممکن است مزایایی مانند افزایش تمرکز یا کاهش درد به طور چشمگیر تاثیر گذار باشد. تحقیقات بیشتری نیاز است تا تعیین شود، ماری جوانا و اجزای آن  مزایای مکمل برای ورزشکاران دارند. در چهار مطالعه بین مصرف کنندگان و غیر مصرف کنندگان شامل پارامترهای زیر تغییرات چشمگیری مشاهده نشد:

• اوج ظرفیت کار
• آمادگی قلبی تنفسی (VO2Max)
• سایر آزمایشات ریوی
• قدرت و استقامت

مصرف ماری جوانا برای ورزشکاران مجاز است؟

قبل از همه باید بدانید که تاثیرات گیاه ماری جوانا به طور شفاف برای دانشمندان روشن نشده است. در بین نمونه‌ افرادی که مصرف می‌کردند تاثیرات یکسانی دیده نمی‌شود. برای همین کشورهای بسیاری مصرف ماری جوانا را ممنوع اعلام کرده‌اند. در بسیاری از کشورها هم به عنوان یک گیاه مخدر و روانگردان است که مصرف حتی حمل آن جرم محسوب می‌شود. با توجه به کمیته جهانی مبارزه با دوپینگ مصرف مشتقات Cannabis ممنوع می‌باشد. در صورت مشاهده آثار آن در بدن، ورزشکار از دور رقابت‌ها حذف می‌شود.

 شائری ریچاردسون ۲۱ ساله آمریکایی، دونده سرعت از بازی‌های المپیک تابستانی توکیو پس از آزمایش مثبت ماری جوانا محروم شد. بسیاری از مردم پرسیدند: آیا مصرف ماری جوانا توسط ورزشکاران ممنوع است؟ آژانس مبارزه با دوپینگ آمریکا اعلام کرد که از قوانین آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ  پیروی می‌کند. ماری جوانا و سایر کانابینوئیدها، از جمله نسخه‌های مصنوعی را به عنوان مواد ممنوعه طبقه بندی می‌کند. مقاله کلیدی آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ برای قرار دادن ماری جوانا در لیست ممنوعه، مقاله بازبینی سال ۲۰۱۱ است. بر اساس یافته‌های مطالعات حیوانی و انسانی: ماری جوانا می‌تواند عملکرد برخی از ورزشکاران و رشته‌های ورزشی را افزایش دهد. حتی اگر ماری جوانا باعث افزایش عملکرد نشود، WADA می‌تواند ممنوعیت را به این دلیل که برای سلامتی و ایمنی ورزشکاران خطرناک است و روح ورزش را نقض می کند توجیه کند.

ورزشکاران سرشناس ماری جوانا مصرف می‌کنند؟

تاثیر ماری جوانا بر عملکرد ورزشکاران مسئله‌ای است که به دلیل ابهامات فراوان تایید یا رد نمی‌شود. ولی به شدت از سمت آژانس مبارزه با دوپینگ محکوم می‌شود. ممکن است ورزشکاران بسیاری، این گیاه محرک را برای دلایل خاص یا فقط تفریح مصرف کنند. حتی برخی ممکن است جدای از نظر کمیته دوپینگ به شدت آنرا به عنوان مخدر محکوم کنند. مسئله مهم این است که به دلیل ناشناخته بودن فوائد و مضرات عمده، بهتر است از مصرف ماری جوانا اجتناب کنید.

مصرف ماری جوانا اعتیاد آور است؟

مصرف ماری جوانا باعث ایجاد مشکلاتی است که به عنوان اختلال مصرف ماری جوانا شناخته می‌شود، در مواردی به شکل اعتیاد در‌می‌آید. داده‌های اخیر نشان می‌دهد که ۳۰% افرادی که ماری جوانا استفاده می‌کنند درجاتی از اختلال مصرف ماری جوانا دارند. اختلالات مصرف ماری جوانا اغلب با وابستگی همراه است، که فرد هنگام عدم مصرف، علائم ترک را احساس می‌کند. افرادی که ماری جوانا استفاده می‌کنند، تحریک پذیری، مشکلات روحی و روانی، کاهش اشتها و هوس، بی قراری و… گزارش می‌کنند. در هفته اول پس از ترک مصرف این علائم به اوج خود می‌رسد و تا ۲ هفته به طول می‌انجامد.

اختلال مصرف ماری جوانا زمانی به اعتیاد تبدیل می‌شود که فرد نتواند مصرف آن را متوقف کند. برآورد تعداد افراد معتاد به ماری جوانا بحث برانگیز است. مطالعات اپیدمیولوژیک در مورد مصرف مواد مخدر اغلب از وابستگی به عنوان نماینده اعتیاد استفاده می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که %۹ از افرادی که از ماری جوانا استفاده می‌کنند به آن وابسته می‌شوند. همچنین ۱۷% افرادی که از سنین کمتر شروع به مصرف ماری جوانا می‌کنند، وابستگی شدید پیدا می‌کنند. در سال ۲۰۱۵، حدود ۴ میلیون نفر در آمریکا معیارهای اختلال مصرف ماری جوانا را داشتند. ۱۳۸۰۰۰ نفر داوطلبانه برای مصرف ماری جوانا به دنبال درمان بودند.

نکات مهم درباره تاثیرات ماری جوانا

نه تنها در مصرف ماری جوانا به عنوان یه مکمل، بلکه درباره دیگر مکمل‌ها قبل از مصرف بررسی دقیق انجام دهید. مطالعات و اطلاعات خود را افزایش دهید و با علم به مصرف آن اقدام کنید. داروها و مکمل‌هایی که در مرحله آزمایش یا ابهام قرار دارند را مصرف نکنید. زیرا ممکن است آثار مخرب و تاثیرات جانبی جبران ناپذیری داشته باشند. اغلب تحقیقات در زمینه ورزشی یا سلامت تا به امروز ماری جوانا را به طور قطعی بی خطر اعلام نکرده‌اند. در ایران مصرف و حمل این گیاه جرم محسوب می‌شود و به عنوان مواد مخدر و روانگردان شناخته می‌شود. توصیه ما این است که به هیچ عنوان حتی برای امتحان از گیاه ماری جوانا استفاده نکنید. ممکن است به مصرف ماری جوانا اعتیاد پیدا کنید و صدمات جبران ناپذیری به مغز و سایر ارگان‌ها وارد کنید.