فعالیتهای ورزشی در هنگام آلودگی هوا ضررهای بسیاری دارند
انجام فعالیتهای ورزشی بهخصوص تمرینات هوازی در هنگام آلودگی هوا، بسیار مضر است. مهمترین دلیل بروز خطرات سلامتی در زمان این نوع از ورزش، این است که در طول این فعالیتها، ورزشکاران هوای بیشتری به داخل ریه میفرستند و عمیقتر تنفس میکنند. بنابراین، ذرات مضر هوای آلوده به مقدار بیشتری وارد ریهها میشوند. از سوی دیگر، در تمرینات هوازی معمولا هوا از طریق دهان تنفس میشود و مانند تنفس از طریق بینی فیلتر نمیشود. همچنین هر چه حجم هوای ریه ورزشکاران بیشتر باشد، هنگام ورزش کردن در هوای آلوده، بیشتر تحت تاثیر آلایندهها قرار خواهند گرفت. در این مطلب به بررسی تاثیرات تمرین در هوای آلوده بر بدن میپردازیم.
تاثیرات تمرین در هوای آلوده بر بدن انسان
آلودگی هوا با اثرات کوتاه مدت و بلندمدت بر سلامت بدن تاثیر میگذارد. گروههای مختلف سنی با تمرین در هوای آلوده به روشهای مختلفی تحت تاثیر آلایندهها قرار میگیرند و برخی از افراد نسبت به سایرین نسبت به آلایندهها حساسیت بیشتری دارند. آلودگی هوا، کودکان و افراد مسن و مبتلایان به مشکلات سلامتی مانند آسم، بیماری های قلبی و ریوی را اغلب بیشتر از بقیه تحت تاثیر قرار خواهد داد. آسیبهای ناشی از آلودگی هوا بر بدن ورزشکاران، بسته به زمان تمرین آنها در این هوا و گازهای موجود در هوای آلوده خواهد بود. بهطور کلی، خطراتی که تمرین در هوای آلوده در پی خواهد داشت عبارتند از:
- آسیب به مجاری تنفسی
- افزایش خطر ابتلا به آسم و بیماریهای تنفسی
- ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی
- وجود خطر حمله قلبی و سکته
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه
اثرات گازهای موجود در هوای آلوده بر بدن ورزشکاران هنگام تمرین
یکی از گازهای موجود در هوای آلوده، مونواکسید کربن است و تمایل بالایی برای ترکیب با هموگلوبین خون دارد. هموگلوبین خون، حمل اکسیژن را بر عهده دارد. از این رو، هنگام تمرین در هوای آلوده با جایگزین شدن این گاز بهجای اکسیژن، میزان اکسیژن مورد نیاز بافتهای بدن ورزشکاران کاهش مییابد و در نتیجه ممکن است این افراد هنگام تمرین به عوارضی مانند سردرد و سرگیجه و در موارد شدیدتر افزایش تعداد ضربان قلب دچار شوند.
همچنین تنفس هوای آلودهای که دارای گاز دی اکسید گوگرد باشد، هنگام تمرین، در مدت ۱۰ دقیقه باعث افزایش ضربان قلب و سرعت حرکات تنفسی ورزشکاران میشود. از این رو، تمرین و فعالیت بدنی در چنین هوایی که حاوی این گاز خطرناک باشد، به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
یکی دیگر از آلایندههای موجود در هوای آلوده، سرب است که با تنفس هنگام انجام فعالیتهای ورزشی، به سرعت وارد جریان خون ورزشکاران هنگام تمرین خواهد شد. با ورود سرب به خون، گلبولهای قرمز میشکنند و عمر طبیعی آنها کاهش خواهد یافت. در نتیجه تعداد گلبول های قرمز خون کم شده و بدن به کم خونی دچار خواهد شد. سالمندان و کودکان به میزان بیشتری در معرض خطر سرب هستند. به همین دلیل، ورزش و تمرین در هوای آلوده به هیچ عنوان برای سالمندان و کودکان توصیه نمیشود. نکته مهمی که وجود دارد این است که کودکان به دلیل حساسیت مخاط بینی، حنجره، نای و روده، بیشتر در معرض آسیب سرب هستند.
ورزشهای مناسب برای تمرین در هوای آلوده در فضای سربسته
در شرایطی که هوا آلوده است، ورزشکاران باید تمریناتی مانند یوگا و تایچی را انجام دهند که برای تقویت قفسه سینه، دیافراگم و عضلات سر و گردن مناسب هستند. اما نکته مهمی که وجود دارد این است که این تمرینات باید در مکان بسته و دارای تهویه مناسب انجام شوند و محیط تمرین کاملا از نظر تنفسی، سالم باشد. در صورتی که این تمرینات در فضاهای باز یا پارک و در هوای آلوده انجام شوند، همان میزان آلودگی به بدن فرد وارد خواهد شد. ورزشهای هوازی و کششی برای تقویت قفسه سینه، در باشگاهها و خانه را به شرطی میتوان انجام داد که کاملا به دور از آلودگی هوا بوده و تهویه مناسبی نیز داشته باشد.
نکاتی درباره تمرین در هوای آلوده که بهتر است رعایت کنید
همواره بهتر است زمان تمرین خود را با توجه به میزان آلودگی هوا تنظیم کنید. در صورتی که وضع آلودگی هوا در وضعیت ناسالم و هشدار قرار دارد، هیچ گونه فعالیتهای ورزشی در فضای باز را انجام ندهید. همچنین هنگام تمرین، از حضور در خیابانها و مکانهای شلوغ و پرترافیک بپرهیزید. چرا که میزان آلودگی هوا در فاصله ۱۵ متری خیابانها و جادههای شلوغ به بالاترین حد خود میرسد. در صورتی که شرایط مناسبی برای تمرین در فضای باز وجود ندارد، حتما در فضای بسته ورزش کنید. در روزهای آلوده میتوانید روال عادی فعالیتهای خود را تغییر داده و فعالیتهای ورزشی خود را در داخل محیط بسته مانند باشگاه یا خانه انجام دهید. اگر بیماری و شرایط خاصی دارید، حتما قبل از تمرین و فعالیتهای ورزشی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین مصرف مایعاتی مانند شیر و انواع آبمیوههای طبیعی قبل یا بعد از تمرین در هوای آلوده ضروری است. مصرف این مایعات به مقدار کافی، باعث کاهش تاثیرات آلایندهها بر ریهها میشود. همچنین آبمیوههای طبیعی به دلیل این که حاون آنتی اکسیدان و انواع ویتامینها هستند، در دفع آلایندهها موثر خواهند بود.
قبل از تمرین در هوای آلوده شرایط جسمی خود را بررسی کنید
همواره باید قبل و هنگام تمرین شرایط جسمی خود را بررسی کنید. چرا که واکنش بدن هر فرد نسبت به آلودگی هوا متفاوت است و علائم مختلفی دارد. اگر هنگام تمرین در هوای آلوده، متوجه علائمی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس، تعریق غیرطبیعی و بیش از حد، مشکل در تنفس، سرفه مداوم و یا خس خس سینه شدید، سریعا تمرین خود را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
تمرین در هوای آلوده میتواند برای بدن بسیار خطرناک باشد و هر گونه کوتاهی در هنگام مشاهده علائم تاثیر هوای آلوده بر بدن، عوارض جبرانناپذیری دارد. همواره بهتر است هنگام آلودگی هوا تمرینات خود را به فضای سربسته و با تهویه مناسب محدود کنید. توجه داشته باشید که در هوای آلوده، حتی استفاده از ماسک هنگام تمرین نیز شما را از اثرات آلایندهها محفوظ نگه نمیدارد. همچنین تمرین در پارکهایی که درختان زیادی دارند توصیه میشود؛ چرا که میزان آلودگی در این محیطها کمتر است.