کشتی؛ ورزشی کهن
شواهد تاریخی نشان میدهند که کشتی یکی از قدیمیترین ورزشها است. امروزه کشتی جایگاه بسیار مهمی در بین انواع ورزشهای رزمی و غیر رزمی دارد و طرفداران این ورزش، اتفاقات دنیای کشتی را به شکلی متعصبانه دنبال میکنند. قوانین این ورزش نیز پس از چند سال از ظهور آن به شکل مدرن کامل شدند. از برخی از انواع شناختهشده این ورزش در دنیا میتوان به کشتی شوینگن در سوئیس، گوراش در آسیای میانه، سومو و جوجیتسو در ژاپن، سامبو در روسیه و … اشاره کرد. همچنین کشتی فرنگی و آزاد دو سبک جهانی هستند که مسابقات آنها تحت نظر فدراسیون کشتی، بهطور رسمی برگزار میشوند. در این مطلب به معرفی ورزش کشتی میپردازیم.
تاریخچه ورزش کشتی در جهان
اولین نشانهها از ظهور کشتی به حدود ۶ هزار سال پیش در جنوب بینالنهرین مربوط میشود. در دوران هخامنشیان فنون کشتی سنتی کامل شدند و پهلوانان کشتی از احترام مخصوصی نزد مردم برخوردار بودند. به طور کلی علت قدمت بالای این ورزش، غریزه انسان در پیروزی و مبارزات تنبهتن است. برای نخستین بار در ایران، مسابقات کشتی در زمان اردشیر دوم برگزار شد؛ در آن زمان گروهی از جوانان یونانی که در ایران بودند و تجربه شرکت در المپیک باستان را داشتند، در ایران در رقابت کشتی شرکت کردند.
قدیمیترین سندی که روایتگر اهمیت ورزش کشتی در دوران باستان است، به وسیله نماینده دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۹۳۸ میلادی در ویرانههای معبدی نزدیک به شهر بغداد کشف شده است. این مدرک در واقع دو لوح سنگی و برنزی بود که روی نسخه سنگی آن، شکل برجسته دو انسان در حال مبارزه و روی نسخه برنزی آن، شکل واضح دو کشتیگیر نقش بسته شده است که یکی از آنها کمر کشتیگیر دیگری را گرفته است.
ورزش کشتی محصولی از سنتها و آیینهای تاریخی است. همانطور که گفته شد قدمت کشتی به بیش از ۶ قرن پیش باز میگردد؛ اما در قرنهای اخیر، کشتی آماتور در اولین دوره المپیک آتن در سال ۱۸۹۶ شروعی دوباره داشت. علاوه بر این در اولین دوره المپیک تنها مسابقات کشتی فرنگی اجرا میشد که پس از انقلاب صنعتی فرانسه رواج پیدا کرده بود. همچنین مسابقات کشتی آزاد، اولین بار در سال ۱۹۰۴ در المپیک سنت لوئیز برگزار شد. در آن سالها کشورهای روسیه، ایران، ترکیه، بلغارستان و ایالات متحده آمریکا بهترین تیمهای ملی کشتی را داشتند.
تاریخچه کشتی در ایران
توصیفات متعددی از فرهنگ پهلوانی و سلحشوری در شاهنامه فردوسی وجود دارند و پس از اسلام ارزش ورزش کشتی در ایران افزایش پیدا کرد. اولین نشانههای دلیری و کشتی را میتوان در زورخانهها پیدا کرد که یکی از مهمترین فرهنگهای عامه ایرانی است. پهلوانانی مانند پوریای ولی، سید حسن رزاز باعث شدهاند که کشتی با فرهنگ ایرانی عجین شود. لغت کشتی به فعالیتی دو نفره که پس از اجرای فنون به نفع یک فرد تمام میشود، اشاره دارد. کشتی به طور کلی به معنای گرفتن کمر دیگری است. در دوران صفویه و زندیه ورزش کشتی به محبوبیت بیسابقهای دست یافت. در دوران قاجاریه نیز این محبوبیت به حدی رسید که در تمام روزهای تعطیل کشتیگیران در میدانهای اصلی اغلب شهرها، به کشتی گرفتن میپرداختند.
مسابقات ورزش کشتی برای برگزیدن و گلچین کردن پهلوانان در همین دوران آغاز شد و بعدها به عنوان یک سنت و آیین همهگیر شد. در روزهای مشخص مانند عید نوروز، پهلوانان در میدان اصلی شهر جمع میشدند و کشتی میگرفتند و در پایان مراسم پهلوان پایتخت را انتخاب میکردند. محمد صادق بلورفرش، ابراهیم یزدی، حسین یوزباشی، سید حسن رزاز و سید اسماعیل کالسکه ساز برخی از پهلوانان معروف در آن زمان هستند. ورزشگاههای کشتی در زمان رضاشاه شکل گرفتند و سپس کشتیگیرها از زورخانهها به سوی میدانهای کشتی راهی شدند و تحت تعلیم مربیان قرار گرفتند. از سال ۱۳۱۸ کشتی پس از مقررات بینالمللی، در شیوه کشتیگیری و لباس مخصوص کشتیگیران تغییراتی اعمال شد.
انواع سبکهای کشتی در ایران
ورزش کشتی در هر منطقهای با خصوصیات و قوانین متفاوت انجام میشد و آداب و رسوم هر شهر و کشوری در چگونگی برگزاری مسابقات کشتی، تاثیرات بسیاری گذاشته است. برای مثال مسابقات ورزش کشتی در مغولستان به شکل باستانی خود، با کشتی ایران باستان متفاوت است.
از مشهورترین سبکهای کشتی مناطق ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشتی لوچو (استان مازندران)
- کشتی با چوخه (سراسر خراسان)
- کشتی گیلهمردی (استان گیلان)
- ورزش کشتی زوران (استان کردستان)
- کشتای لری (استان لرستان)
- کشتی جنگ (منطقه الیگودرز)
- کشتی بغل به بغل (استان قزوین)
- کشتی آشیرما (آذربلایجان غربی)
- کشتی گرش (مناطق ترکمن نشین)
- کشتی عربی (عشایر خوزستان)
- کشتی کمربندی (اصفهان)
- کشتی لشکرکشی (یزد)
- کشتی کج گردان (سیستان و بلوچستان)
- کشتی دسته بغل (استان فارس)
قوانین ورزش کشتی
بر اساس مقررات ورزش کشتی هر گونه گرفتن، ضربه زدن و پرتاب کردن حریف مجاز است؛ اما هر فنی که سلامتی حریف را تهدید کند، ممنوع و خطا است. همچنین در کشتی استفاده کردن از پا برای لگد زدن، کله زدن و دوبنده گرفتن غیر مجاز میباشد. با هر خطایی کشتیگیران توسط داور مجازات میشوند و با تکرار خطا به مدت سهبار، کشتیگیر از ادامه مسابقه محروم میشود. در ادامه با سایر قوانین کشتی آشنا میشویم.
زمان مسابقه
طبق قوانین بینالمللی کشتیهای آزاد و فرنگی، کشتی بزرگسالان و جوانان در ۵ دقیقه و کشتی کودکان در مدت زمان ۴ دقیقه برگزار میشود. همچنین اگر پس از اتمام زمان قانونی، امتیاز دو کشتیگیر مساوی شود، یک فرصت ۳ دقیقهای نیز در اختیار آنها قرار میگیرد تا از حریف خود پیشی بگیرند.
برد و باخت
با فنون ضربهفنی ۴ امتیاز به کشتیگیر برنده تعلق میگیرد. اگر کشتیگیری مقابل حریف خود با امتیاز ۱۰ بر هیچ پیروز شود، کشتیگیر برنده ۴ امتیاز کسب میکند. همچنین اگر کشتیگیری با اختلاف کمتر از ۱۰ امتیاز پیروز شود، ۳ امتیاز دریافت میکند و به کشتیگیر بازنده نیز در ردهبندیها یک امتیاز تعلق میگیرد.
ورزشکاران معروف کشتی در جهان
همانطور که گفته شد در دوران ابتدایی کشتی، کشورهای روسیه، ایران، ترکیه، بلغارستان و ایالات متحده آمریکا و … در اوج بودند. از برخی از کشتیگیران معروف ایرانی که هر کدام چندین بار موفق به افتخارآفرینی شدهاند میتوان به حسن یزدانی، علیرضا دبیر، رسول خادم، عبدالله موحد، غلامرضا تختی، کمیل قاسمی، حمید سوریان، صادق گودرزی و … اشاره کرد.
در ادامه با برخی از کشتیگیران معروف خارجی آشنا میشویم:
- الکسنادر کارلین از روسیه
- میخاین لوپز از کوبا
- والری رزانتسف از اتحاد جماهیر شوروی
- نیکولای بالبوشین از اتحاد جماهیر شوروی
- آرمن نازاریان از بلغارستان
- رومن ولاسوف از روسیه
- حمزه یرلی کایا از ترکیه
- کارل اسکار وسترگرن از سوئد
در آیینهای کهن ایرانی، یادگیری کشتی از واجبات بوده است
کشتی یکی از کهنترین ورزشهای تاریخ است که قدمت آن به دوران باستان باز میگردد. این ورزش همواره در ایران از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. کشتی در دوران صفویه و زندیه وارد فرهنگ عامه شد و پهلوانان از زورخانهها راهی باشگاهها و ورزشگاهها شدند. امروزه نیز جایگاه کشور ایران در رنکینگ کشتی آزاد، در رتبه چهارم جهان است. اگر شما نیز علاقهمند به این ورزش باستانی هستید، ما در مجموعه گیشا اسپرت انواع دوبندهها و ملزمات کشتی را با بهترین کیفیت به فروش میرسانیم. شما میتوانید همین الان با مراجعه به سایت ما، سفارشات خود را ثبت کنید.