زمان مطالعه :
حافظه عضلانی؛ توانایی شگفتانگیز بدن در بازگشت به شرایط گذشته خود
بدنسازان حرفه‌ای با گذشت سال‌ها انجام تمرین‌های پی در پی بدنسازی، ممکن است با بروز حوادثی غیرمنتظره مانند تصادف، بیماری، تغییر شغل و یا عاملی مثل سبک زندگی، زمان موردنیاز برای تمرین دوباره نداشته باشد. اما این امر بدین معنی نخواهد بود که دیگر هرگز راه برگشتی به گذشته وجود نخواهد داشت. چرا که بدن خارق‌العاده ما می‌تواند دوباره به حجم و قدرت سابق عضلات خود برگردند. حافظه عضله یا حافظه عضلانی (muscle memory) در حقیقت به توصیف یادگیری حرکتی می‌پردازد که در واقع به عنوان جزئی از حافظه عملکردی در بدن انسان تعبیه شده است که وظیفه یادگیری و به خاطر سپردن یک حرکت مشخص در اثر تمرینات پشت هم را دارد. در این مطلب به بررسی چگونگی مکانیزم عملکرد این ویژگی در بدن میپردازیم.
حافظه عضلانی چیست؟
با به‌دست آوردن حافظه عضلانی، فیبر‌های ماهیچه‌ای این قابلیت را پیدا میکنند تا سریع‌تر از شروع به انجام حرکات ورزشی، سایز و قدرت خود را بازیابند. وقتی حرکتی به تعداد دفعات بالا تکرار شود، این امر یعنی حافظه عضلانی برای آن حرکت در کنار عضلات ایجاد شده که در نتیجه آن، اجازه انجام حرکت، بدون توجه و تمرکز لازم و مستقیم صادر می‌شود.
اگر فرد ورزشکار، مدتی را اصلا تمرین نکند و یا به دلایل مختلف از تمرین کردن خودداری کند بدن دوباره به شرایط قبل از تمرین خود بازخواهد گشت. همین موضوع باعث می‌شود تا عضلات حجم و قدرت خود را به مرور زمان از دست بدهند و فرد از رقابت حرفه‌ای با همرشتهایهای خود عقب بماند. اما با فعال کردن این حافظه در بدن، ورزشکار می‌تواند دوباره حرکات ورزشی را از سر بگیرد و به همان وضعیت سابق بدنی برگردد.
حافظه عضلانی چگونه کار می‌کند؟
حافظه عضلانی در واقع نوعی فرایند عصبی است که به افراد این توانایی را می‌دهد تا مهارت‌های حرکتی خاص را به دقت به خاطر بسپارند و لزومی به تلاش ارادی و آگاهانه برای انجام این حرکات نداشته باشند. این حافظه این قابلیت را دارد تا به شکل بالقوه مهارت‌های حرکتی را تا به ابد در خود حفظ کند. مگر این که افراد این مشغول در این حرفه به نوعی بیماری عصبی یا جسمی مبتلا شوند.
هنگامی که شما فرایند یا عملی را به طور مکرر و پی در پی انجام می‌دهید، نورون‌ها در بخش‌های خاصی از مغز مانند مخچه و گره‌های قاعده‌ای (basal ganglia) فعال می‌شود. این نورون‌ها مسیر عصبی جدیدی مابین دو بخش سیستم عصبی مرکزی و عضلات در حال حرکت ایجاد میکنند.
حافظه عضلانی و یادگیری مهارت‌های حرکتی در شما این توانایی را به وجود می‌آورد تا مهارت‌های سخت و پیچیده‌ای چون نواختن موسیقی، کارهای روتین مانند تایپ کردن با کامپیوتر و دوچرخهسواری را به راحتیانجام دهید. وجود چنین پدیدهای، باعث می‌شود وقتی کاری را یاد می‌گیرید، دیگر احتیاجی به یادگیری آن از ابتدا و صفر نخواهید داشت. حتی اگر برای مدتی انجام آن را کنار بگذارید و دوباره به سراغ آن بروید، این حافظه به کمک شما خواهد آمد تا نحوه اجرای آن را به یادتان آورد.
حافظه عضلانی چه فوایدی برای ورزشکاران دارد؟
حافظه عضلانی به عنوان عاملی کمک‌کننده به ورزشکاران این امکان را می‌دهد تا عملکردهای حرکتی خود را با سرعت و با دقت هرچه بیشتر و بدون نیاز به تفکر انجام دهند. برای نمونه، به لطف وجود این حافظه، افرادی چون بوکسورها و رزمیکاران برای واکنش نشان دادن مقابل حریف احتیاجی به فکر کردن ندارند و به سرعت می‌توانند از حملات و ضربات آن‌ها فرار و یا از خود دفاع کنند. در کنار این عوامل، افراد دیگری چون رقصندگان و ژیمناست‌ها نیز این امکان را خواهند داشت تا بدون از دست دادن تعادل، حرکات مربوط به رشته ورزشی خود را به آسانی و به صورت مکرر انجام دهند.
در طول این پروسه، عضلات و مسیرهای عصبی در سرتاسر عضله به دلیل عدم استفاده از آن‌ها به مرور ضعیف می‌شوند. اما با برگشت دوباره ورزشکار به تمرینات، حافظه عضلانی به کمک او میآید تا به تدریج حجم عضلاتش را به حالت اولیه بازگرداند.
چه عواملی باعث تقویت حافظه عضلانی می‌شوند؟
نکاتی برای تقویت حافظه عضلانی وجود دارند که با انجام آن‌ها در تمرین‌های خود می‌توانید این پدیده را در بدن خود تقویت کنید. به این منظور، با یک برنامه روزانه تمرینی، می‌توانید به این هدف برسید. بعد از گذشت مدت زمانی کوتاه نیز شاهد این خواهید بود که استمرار تا چه اندازه معجزه‌بخش است. به عنوان نمونه عواملی که به تقویت حافظه عضلانی کمک شایانی میکنند، عبارت اند از:
- تمرین زیاد
- یادگیری به‌صورت آهسته
- داشتن تمرین‌های کوتاه اما متعدد
- شناسایی عادت‌های خوب و بد
- مرور را فراموش نکنید
سوالات متداول
آیا حافظه عضلانی موروثی است؟
تحقیقات موجود در رابطه با حافظه عضلانی نشان دهنده این امر است که بخشی از آن به ارث هر فرد برمی گردد. یعنی برخی از حرکات به طور ژنتیکی به افراد انتقال داده می‌شود. اما بخش اعظم حافظه عضلانی مربوط به مجموعه مهارت‌هایی است که به مرور و با انجام تمرین بدین شکل در آمده اند.
تکرار چه تاثیری در ساخت حافظه عضلانی دارد؟
ساخت حافظه عضلانی نیاز به تکرار آهسته و پیوسته حرکات دارد. به تکرار بی پایان و فکر. پس برای آموختن هر یک از حرکات بهتر است پیش از آن که روی سرعت آن تمرکز کنید، روی دقت خود تمرکز داشته باشید.
تمرینات مکرر چگونه بر ساخت حافظه عضلانی تاثیر میگذارند؟
تمرین‌کردن پی در پی، سبب پیدایش هستهای جدید شده در عضله و در نهایت به رشد عضلانی منجر خواهد شد. زمانی‌که عضلاتتان را با انجام تمرینات مقاومتی درگیر کرده و به تکاپو می‌اندازید، عضله نیاز مبرم به تولید هسته جدید پیدا خواهد کرد.
صبوری عامل اصلی ساخت حافظه عضلانی است
امکان دارد بسیاری از ما فکر کنیم که حافظه عضلانی تنها در عضلات وجود دارد. اما حقیقت امر این است که در مغز این قابلیت پدیدار می‌شود. در واقع هریک از حرکات جدیدی که می‌آموزیم، مسبب ایجاد مسیرهای عصبی جدیدی در مغز می‌شود؛ بنابراین، از این امر که یادگیری هر تعداد مهارت جدید به توانایی مغز شما می‌افزاید اطمینان حاصل کنید.
فعال کردن این حافظه نیازمند صبر و پشتکار زیادی خواهد بود. در این فرآیند عجله امری بی‌معنی است که شانس شما را برای ایجاد عادت‌های بد و در نتیجه ناامیدی را دو چندان می‌کند. برخی محققان بر معتقدند که برای ساخت حافظه عضلانی در تعدادی از مهارت‌ها، چون ورزش بدنسازی به تکرار زیاد و مستمر حرکات احتیاج خواهد بود.
نظر شما چیه؟
ثبت نظر
پربازدیدهای هفته
تخفیف‌های ویژه
